Nhận biết, phòng ngừa ung thư đại trực tràng

Ung thư đại trực tràng (UTĐTT) là một trong những bệnh ung thư phổ biến trên thế giới. Theo thống kê năm 2012 của Globocan, UTĐTT đứng thứ 3 về tỷ lệ mắc (10%) và thứ 4 về tỷ lệ tử vong (8,5%) do ung thư. Ở Mỹ UTĐTT đứng hàng thứ tư về tỷ lệ mắc và thứ 2 về tỷ lệ tử vong.

Tại Việt Nam, UTĐTT nằm trong số 10 bệnh ung thư thường gặp có xu hướng gia tăng. Tỷ lệ mắc chuẩn theo tuổi là 10,1/100.000 dân, đứng hàng thứ sáu trong các bệnh ung thư của cả 2 giới.

Theo tài liệu hướng dẫn của Bộ Y tế, nguyên nhân và các yếu tố nguy cơ của bệnh UTĐTT là do các yếu tố sau: Yếu tố về dinh dưỡng: UTĐTT liên quan chặt chẽ với chế độ ăn nhiều thịt, mỡ động vật, ít chất xơ, thiếu các vitamin A,B,C,E, thiếu can xi. Thực phẩm có chức Benzopyren, nitrosamin... có khả năng gây ung thư.

Các tổn thương tiền ung thư như: viêm đại trực tràng, chảy máu, polyp đại trực tràng, bệnh Crohn và các yếu tố di truyền. Vì thế khi có các dấu hiệu như di ngoài ra máu, sụt cân bất thường... cần đến cơ sở y tế khám ngay. Tốt nhất để yên tâm thì chúng ta cần khám sức khỏe định kỳ 6 tháng 1 lần để tầm soát điều trị kịp thời nếu khi phát hiện dấu hiệu.

Khám bụng: có thể sờ thấy u qua thành bụng hoặc qua thăm khám trực tràng nếu u ở trực tràng, ống hậu môn. Bệnh nhân có thể tự sờ thấy u.

Thăm trực tràng: có thể phát hiện khối u ở trực tràng thấp và trực giữa.

Khám toàn thân để phát hiện di căn gan, hạch ngoại vi, dịch cổ trướng, di căn buồng trứng ở phụ nữ, giúp đánh giá mức độ tiến triển bệnh.

Triệu chứng toàn thân: hạch thượng đòn, thiếu máu, gầy sút từ 5-10kg trong vòng 2-4 tháng, suy nhược cơ thể.

Khi khám có các dấu hiệu trên, bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp nội soi, chẩn đoán hình ảnh với các biện pháp như chụp cắt lớp vi tính, siêu âm, chụp cộng hưởng từ, phương pháp y học hạt nhân, xét nghiệm sinh hóa-huyết học, mô bệnh học để chẩn đoán tình trạng bệnh, đánh giá giai đoạn bệnh, mức độ di căn... các phương pháp điều trị, Bộ Y tế cũng hướng dẫn phác đồ điều trị theo chỉ định của từng loại bệnh.

UTĐTT là loại ung thư gây nguy hiểm, nhưng nếu sớm nhận biết dấu hiệu và biết cách phòng thì ngăn ngừa được bệnh. Với các dấu hiệu đau bụng không rõ nguyên nhân, chảy máu hậu môn, sụt cân không rõ nguyên nhân thì cần đi khám ngay để khi phát hiện có ung thư ở giai đoạn sớm thì có thể sẽ chữa trị kịp thời.

Để phòng ngừa UTĐTT, các chuyên gia khuyến cáo người dân cần có chế độ ăn uống hợp lý, nhiều chất xơ, ít chất béo và thịt, ăn nhiều rau và trái cây tươi, cần có lối sống lành mạnh, hạn chế thuốc lá, rượu bia, tăng cường vận động bằng việc chơi thể thao, chạy bộ, tập thể dục thường xuyên... đặc biệt, hạn chế ăn mặn, thức ăn đã lên men, đồ khô, hạn chế các món ăn chiên, xào, nướng.. để ngăn ngừa ung thư.

Nguyễn Hiền