Đảm bảo quyền lợi cho người cận nghèo tham gia bảo hiểm y tế

Người thuộc hộ cận nghèo hiện đang là đối tượng được quan tâm nhiều trên lộ trình thực hiện bảo hiểm y tế (BHYT) toàn dân. Nhóm đối tượng này đa phần có cuộc sống khó khăn không kém gì người thuộc hộ nghèo, nguy cơ bệnh tật cao, do đó cần phải có giải pháp đảm bảo quyền lợi của người cận nghèo tham gia BHYT.

Theo quy định của pháp luật, người thuộc hộ cận nghèo được ngân sách nhà nước hỗ trợ 100% mức đóng thì thời hạn sử dụng ghi trên thẻ BHYT từ ngày 1/1 đến ngày 31/12 của năm đó; nếu quyết định phê duyệt danh sách người thuộc hộ cận nghèo sau ngày 1/1 thì thời hạn sử dụng ghi trên thẻ BHYT từ ngày quyết định có hiệu lực.

Đối với người thuộc hộ cận nghèo được ngân sách nhà nước hỗ trợ một phần mức đóng thì thời hạn sử dụng ghi trên thẻ BHYT từ ngày người tham gia nộp tiền đóng BHYT tương ứng với thời hạn được hưởng chính sách theo quyết định phê duyệt danh sách người thuộc hộ cận nghèo; trường hợp tham gia BHYT lần đầu thì thời hạn sử dụng ghi trên thẻ BHYT sau 30 ngày kể từ ngày nộp tiền đóng BHYT.

Thời gian tham gia BHYT liên tục là thời gian sử dụng ghi trên thẻ BHYT lần sau nối tiếp với ngày hết hạn sử dụng của thẻ lần trước; trường hợp gián đoạn tối đa không quá 3 tháng.

Trường hợp không tham gia đúng thời hạn được hưởng chính sách theo quyết định phê duyệt của cấp có thẩm quyền, khi tham gia thì phải tham gia hết thời hạn còn lại theo quyết định được hưởng chính sách nhưng tối thiểu là 1 tháng.

Khi người tham gia BHYT đã có thời gian liên tục tham gia BHYT từ đủ 5 năm trở lên và đã có số tiền cùng chi trả tính lũy kế hằng tháng từ thời điểm tham gia BHYT liên tục trong năm lớn hơn 6 tháng lương cơ sở thì được miễn cùng chi trả.

Thực tế, người cận nghèo thay đổi hàng năm do kết quả phát triển kinh tế - xã hội ở từng địa phương. Thực hiện chỉ tiêu xóa đói giảm nghèo, có nhiều hộ gia đình thoát khỏi cận nghèo nhưng đồng thời lại có hộ vào diện cận nghèo. Danh sách hộ cận nghèo hàng năm làm căn cứ cấp thẻ BHYT phụ thuộc vào kết quả rà soát của ngành lao động - thương binh và xã hội được UBND tỉnh phê duyệt. Theo yêu cầu của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, việc rà soát hộ nghèo và cận nghèo được tiến hành từ tháng 9 và phải kết thúc trong tháng 11 hàng năm nhưng thực tế bị chậm hơn nhiều. Đặc biệt, danh sách cho năm 2016 theo chuẩn nghèo mới đa chiều, đến cuối tháng 3/2016 mới có danh sách và khi đó mới có thể lập danh sách chi tiết để cấp thẻ. Do quy định thẻ BHYT cận nghèo chỉ đến 31/12 của năm nên việc phê duyệt danh sách cận nghèo muộn kéo theo thẻ BHYT có thời hạn sử dụng ngắn.

Việc cấp thẻ BHYT cho người cận nghèo chậm kéo theo nhiều thiệt thòi cho đối tượng. Trước hết, thời gian sử dụng thẻ thực tế ngắn, thường là vào đầu năm khi thẻ cũ đã hết hạn nhưng thẻ mới thì chưa được cấp, khi đi khám, chữa bệnh phải tự thanh toán viện phí. Thứ hai, nếu thẻ bị gián đoạn quá 3 tháng thì thẻ cấp lần kế tiếp chỉ có giá trị sau 1 tháng. Thứ ba, đối tượng không thể được hưởng quyền lợi không phải cùng chi trả 5% vì không tham gia liên tục trên 5 năm, mặc dù có số tiền cùng chi trả trong năm đã lớn hơn 6 tháng lương cơ sở.

Vì vậy, để đảm bảo quyền lợi BHYT cho người thuộc hộ cận nghèo, chính quyền và ngành chức năng cần đẩy nhanh tiến độ rà soát, phê duyệt danh sách hộ cận nghèo hàng năm ở từng địa phương. Có kế hoạch chi tiết, có thời hạn cuối chậm nhất trong tháng 11 hàng năm để còn có thời gian cho việc lên danh sách cụ thể số người cận nghèo thực tế cần được cấp thẻ và tổ chức cấp thẻ sớm từ cuối năm trước để thẻ BHYT có giá trị sử dụng từ ngày 1/1 năm sau.

Huy Hoàng