Hãy cùng đồng hành đòi công lý cho nạn nhân chất độc da cam

Cô Trần Tố Nga sinh năm 1942 vốn là người Nam bộ, năm 1954 được tập kết ra Bắc. Học 10 năm trên đất Bắc, ngay sau khi tốt nghiệp Đại học Tổng hợp Hà Nội, cô cùng bạn bè xung phong hoạt động cách mạng, vượt Trường Sơn vào Nam. Khi ấy cô làm phóng viên Thông tấn xã Giải phóng, phục vụ ở các mặt trận nóng bỏng như: Tây Ninh, Bình Dương, Sài Gòn - Gia Định. Năm 1972, cô được cử vào hoạt động ở nội thành Sài Gòn. Trong quá trình hoạt động báo chí, cô từng bị đạn rocket bắn đuổi sau lưng, từng hứng những trận bom giội ngay xuống đầu, thấy đồng đội chết trước mắt vì bom bi xuyên khắp thân thể, từng chôn bạn bằng tay không. Tháng 8/1974 cô bị địch bắt, bị treo lên tra tấn và phải nuôi con trong tù.

Bà Trần Tố Nga

Sau ngày thống nhất đất nước, cô dạy học và đảm nhận vai trò Hiệu trưởng ở các trường Lê Thị Hồng Gấm, Marie Curie, Sư phạm Kỹ thuật (TP.Hồ Chí Minh). Năm 1993, cô Trần Tố Nga sang sống ở Pháp, sau đó trở thành công dân Pháp.

Trong thời gian hoạt động ở chiến trường Việt Nam, cô đã bị trực tiếp phơi nhiễm chất độc hóa học. Đã bị nhiều thứ bệnh và theo kết quả xét nghiệm năm 2011 tại một phòng xét nghiệm ở Đức, độ dioxin trong máu của cô vẫn cao hơn nhiều so với mức cho phép. Con gái đầu của cô đã chết lúc 17 tháng tuổi vì bệnh tim bẩm sinh. Rồi con gái thứ hai bị bệnh Alpha Thalassemie (hồng cầu khuyết). May mắn là cô con gái thứ ba của cô có sức khỏe bình thường.

Bà Trần Tố Nga (dấu tròn) trong một lần được gặp Bác Hồ khi học ở miền bắc (ảnh internet)

Là nạn nhân của chất độc hóa học do Mỹ sử dụng trong chiến tranh, cô Trần Tố Nga mang trong mình nhiều chứng bệnh có thể bộc phát bất kỳ lúc nào nhưng cô vẫn không ngưng nghỉ với những chuyến tham gia hoạt động từ thiện, giúp đỡ các trẻ em có hoàn cảnh khó khăn. Đặc biệt là tháng 5/2009, cô ra làm nhân chứng tại Tòa án Lương tâm quốc tế ở Paris xét xử 37 công ty hóa chất Mỹ đã cung cấp chất độc hóa học cho quân đội Mỹ sử dụng trong chiến tranh Việt Nam. Từ đó, cô có ý định đứng đơn kiện các công ty hóa chất Mỹ đã làm cô bị nhiễm chất độc da cam, dẫn đến thảm cảnh da cam cho cô và các con của cô.

Theo Hội Nạn nhân chất độc da cam/dioxin Việt Nam, cô Tố Nga đã gặp Luật sư William Bourdon, thuộc Đoàn Luật sư Paris, là một luật sư ở Pháp nổi tiếng với các vụ kiện bênh vực người dân trong tranh chấp với các công ty lớn và các vụ kiện liên quan đến tội chống nhân loại. Ông William Bourdon đã đồng ý cùng đứng đơn kiện để biện hộ cho cô kiện các công ty hóa chất Mỹ. Ngày 14/5/2014, đơn kiện đã được gửi tới Tòa Đại hình Evry của Pháp và 26 công ty hóa chất Mỹ. Đây là một vụ kiện dân sự, do một công dân Pháp thực hiện, tại một tòa án của Pháp. Cô Trần Tố Nga cho biết, mục đích vụ kiện của cô là để làm cho thế giới thấy rõ tội của các công ty hóa chất của Mỹ đã cung cấp chất độc hóa học cho quân đội Mỹ sử dụng trong chiến tranh, gây ra hậu quả nghiêm trọng cho nhân dân Việt Nam và để làm tiền lệ cho các vụ kiện khác đòi công lý cho nạn nhân chất độc da cam Việt Nam. Vì lẽ đó mà Hội Nạn nhân chất độc da cam/dioxin Việt Nam đã ủng hộ vụ kiện của cô và đã hỗ trợ cô, trong đó có hỗ trợ một phần về tài chính để tiến hành vụ kiện.

Hơn 50 năm trôi qua kể từ khi Mỹ bắt đầu cuộc chiến tranh hóa học tại miền Nam Việt Nam mà thảm họa của chất độc da cam/dioxin vẫn còn tiếp diễn, hậu quả của nó đối với con người mang tính hệ thống, các bệnh do chất dioxin gây ra đều là bệnh nan y, không thể cứu chữa. Chất độc da cam rơi xuống con người, xuống các rừng cây, thấm vào lòng đất là cả một thảm họa. Thảm họa với con người, với môi trường, và còn kéo dài từ thế hệ này sang thế hệ khác. Nỗi đau của nạn nhân thường kéo dài hàng chục năm cho đến khi chết. Những gia đình có hai, ba hoặc bốn, năm nạn nhân thuộc ba thế hệ nối tiếp nhau thì nỗi đau, nỗi cực nhọc của họ đã vượt ra khỏi giới hạn chịu đựng của con người. Họ sống trong nghèo đói, vô vọng.

Dù đứng đơn kiện một mình nhưng tin rằng cô Trần Tố Nga không đơn độc, được sự ủng hộ của rất nhiều người có trái tim nhân hậu ở khắp nơi trên thế giới, trong đó có người dân Việt Nam.

Hữu Nghĩa