Mùa Xuân đang đợi bước ai về (*)

ĐTO - Đi năm non bảy núi, người ta vẫn muốn về nhà. Cái nhà từ thuở lọt lòng mẹ, cái nhà mẹ cho bú mớm, cái nhà lăn lộn với tuổi thơ, cái nhà nơi giấu trong kẹt tủ lá thư của mối tình đầu. Cái nhà của những mùa Tết  bình yên và ấm cúng, sống động một niềm thương trìu mến.

Niềm thương bắt nguồn từ bữa chiều nọ, khi tự nhiên như không, cái gió ở đâu lùa tới nhẹ hều như mấy ngón tay mềm chạm vào mặt lá, để bọn lá lóc cóc reo lên đôi chút. Cái gió bắt đầu hạ thấp, luồn sát xuống mặt đất, se khô lớp đất vừa trở dậy, sau cơn lũ đã rút đi. Mới giữa tháng mười chớ mấy, mà vì nghe hơi gió, nên má tôi buông rơi mấy chữ “Tết nhứt tới nơi rồi!”. Bọn chúng tôi nhanh chóng lụm nhặt những chữ vừa rớt ra của má, để bắt đầu nhóm lửa trong lòng mình nỗi háo hức.

Vậy là chúng tôi có một đêm không ngủ vì bận rộn thì thầm với nhau những kế hoạch cho Tết. Một đứa nhìn cây đàn măng-đô-lin treo trên vách nhà, cây đàn mà bà má mua được bên chợ Sa Đéc cũ sau khi đã bán hết một ghe ổi, nói tao sẽ học đàn rồi, tụi mình biểu diễn kiếm tiền lì xì. Ôi trời, không đứa nào tin được, cái đứa chưa học một nốt nhạc nào lại đòi lập một ban nhạc. Trên vách, cây đàn quý giá hẳn đã hi vọng có một bàn tay rớ tới mình. Một đứa nói Tết này tao bán bầy vịt sẽ mua một đôi dép thật đẹp. Nghĩ tới dép, cả đám thò tay xuống xoa những bàn chân, đo gang coi chúng có dài hơn năm trước. Đúng rồi, tụi mình phải tự mua dép, đừng để má mua. Vì nếu má mua sẽ luôn trừ hao, đôi dép luôn dài hơn chân tụi nhỏ, đi cứ sụt sịt và quê trất. Một đứa thì thào không biết anh Hai có về nhà Tết này không ta? Cả đám im lặng, hình dung anh Hai mình những năm không về quê nhà, hẳn là buồn. Một đứa nói ê, Tết này không biết bà cố mình bao nhiêu tuổi, rồi cãi nhau chắc là chín mươi hai hay đã trăm lẻ bảy rồi?.

Sân Tết (Ảnh: Minh Phúc)

Đám trẻ vô tư với những chuyện không đâu cho một cái Tết vẫn còn lững thững ở đâu đó. Độc đáo hơn, những ngày tiếp theo của bọn trẻ đã hết bình thường, bởi vì đứa nào cũng sống trong cảm xúc của Tết. Hơn thế nữa, bà má cũng vậy, cứ tiếp tục làm rơi làm rớt những chữ về Tết, chẳng hạn, bà sẽ tiếp tục với “để ăn Tết”. Cái gì cũng “để ăn Tết” từ chậu hành, đám rau húng quế, bầy cải riu ríu xanh, mấy chú gà lơ thơ còn chưa mọc lông đuôi, ao (lặng ngắt) cá. Người đàn bà gần như là chủ chốt của gia đình, quán xuyến, quần quật trong cuộc vun xới đất đai, trồng mới đám rẫy, theo dõi lũ đu đủ lên bao nhiêu nách bông. Hôm sớm và cả những lúc khuya lơ, sực nhớ ra một điều gì đó, thế là đi góc này góc nọ kiểm tra, à buồng chuối này “để ăn Tết”, đừng có leo trèo hái mấy trái chùm ruột non, để Tết làm mứt. Người má mắt sáng lên khi thấy đám gừng bên hè nhảy ra một bụi thật bự, vần mấy trái dừa khô vô góc hè... Người má chuyên tâm canh giữ mọi thứ, làm như sợ lỡ quên một chút, thảnh thơi một chút, là Tết sẽ không thèm ghé lại vậy.

Tết rồi cũng tiến sát lại khi má tôi lại tiếp tục chìm trong những mẹt phơi lũ chuối chín vừa được bà hì hục ép dẹp ra, lật trở, đem vào nhà tránh sương, ngước mắt nhìn bầu trời sầm sì đầy cảnh giác, thét lên lanh lảnh khi phát hiện ra mẹt chuối có một hai lỗ trống. Lũ nhóc chúng tôi chớ đâu, chỉ một cuộc quay lưng, là chúng tôi lẹ làng nhón tay bốc lủm. Chúng tôi nép rẹp bên hè, trên tay là những mảnh chuối một nắng, ăn lén ăn lút. Ăn gần đến miếng thứ mười thì chuối vừa khô, má đã cho vào bọc kín, cất lên nơi cao nhất của tủ bếp, với lời cảnh báo đanh thép “đứa nào lấy ăn má đánh gãy tay”.

Liếp cà chua đã dần trọng trái, lứa dưa leo trái đầu đã bưng được ra chợ, mấy dây bí đã bò lan rợp hoa vàng... Tất cả mọi thứ cũng chỉ “để ăn Tết”, chúng đã thành sấm truyền, không thể nào thay đổi được. Cái sân phơi ở nhà lại tiếp tục cưu mang mẻ cà chua đỏ rực mà chúng tôi đã cất công lựa kỹ càng, mấy rổ dưa kiệu cắt hết rễ trắng tinh, xề cải làm dưa heo héo tỏa mùi nồng nồng. Trong bếp, mẻ mứt chùm ruột đã quyện đường, chuyển màu đỏ thẫm. Bà má vừa làm vừa thét gọi lũ trẻ giúp sức, chẳng hạn như đi lượm thêm bó củi. Trên đường đi, chúng tôi sẽ rềnh ràng dừng ngó, và rồi không bước qua nổi được ải hoa, chúm chím mấy cái nụ mắc ghét. Đứa đứng coi, đứa đếm nụ như chẳng có gì có thể thúc ép, cho đến khi bà má xông ra từ đám khói bếp, tay lăm lăm cây roi oai dũng.

Tôi không nghĩ mình sẽ nhớ từng thứ một, nhớ cả hương nắng, hương mật, hương hoa, mùi thơm trên tay đến là kỹ càng. Nhớ không khí lạnh sương sương trong buổi sớm mai và dìu dịu nồng nàn khi chiều về. Lúc đi xa khỏi căn nhà và quay về lại, thấy những hoạt động năm này cũng tựa năm nọ, vậy mà vẫn xao động thốt lên: “Ồ! Tết đây rồi”. Tết chính là cái không khí như vầy, cái dáng vẻ như vầy, cái hạnh phúc nhỏ nhoi như vầy.

Tết, ngồi với nhau bên mẻ rượu ngắn ngày, trong khu vườn thơm mùi bông mai. Rỗi rãi kể lể. Hình như có ai đó chảy nước mắt, chẳng phải nhớ nhà, ở tại nhà của mình rồi mà, còn gì để nhớ. Nhưng Tết và sự xưa cũ khiến ta dễ mủi lòng, đặc biệt là thẫm sâu nỗi cảm ơn, vì vẫn còn có một người trong đám anh em không bao giờ chịu rời đi đâu khỏi cái quê, nguyện ở lại nhà, làm cái bến.

Những nốt thanh thanh dìu dịu êm ru của mẻ rượu khiến chúng tôi lâng lâng, và Tết cũng vậy, dừng lại rất lâu, đứng yên mà ngó đám trẻ ngày nào cũng đã già tới. Cái Tết ấm và hiền, ôm trọn chúng tôi, khi cả đám phì cười nhớ tiếng đàn măng-đô-lin rớt hột năm nào, lanh lảnh réo lên như thanh âm tiếng thét của bà má xông pha. Thanh âm ấy giờ chỉ còn trong trái tim của chúng tôi, chẳng còn dịp vang lên lần nữa.

(*) Dựa theo ý câu thơ Bùi Giáng

Minh Phúc