Một vụ xử án cần được xem xét lại

Đó là vụ kiện tranh chấp quyền sử dụng đất (QSDĐ) giữa nguyên đơn là bà Nguyễn Thị Hằng và 7 người con ngụ xã An Long, huyện Tam Nông (cùng ủy quyền cho ông Bùi Anh Ngọc - con rể bà Hằng) với bị đơn là bà Lê Thị Nhỉ ngụ xã Tân Huề, huyện Thanh Bình (ủy quyền cho ông Nguyễn Văn Ảnh). Diện tích đất tranh chấp giữa 2 bên là 21.687m2, tọa lạc tại xã An Long, huyện Tam Nông, do ông Nguyễn Văn Bé (chồng bà Hằng, đã qua đời) đứng tên giấy chứng nhận QSDĐ.

Theo trình bày của ông Bùi Anh Ngọc, phần đất tranh chấp từ trước năm 1975 là của ông Nguyễn Văn Gọn (cha bà Nguyễn Thị Hằng) làm lúa sạ mùa, vào các năm 1978 - 1979, do lũ lụt lớn, làm lúa mất mùa nên bỏ đất hoang không canh tác. Đến năm 1981, Nhà nước có chủ trương khai cắt xâm canh, thực hiện chính sách cải tạo hợp tác hóa nông nghiệp.

Lúc đó, do ông Nguyễn Văn Gọn ở địa phương khác nên không được canh tác, vợ chồng ông Nguyễn Văn Bé, bà Nguyễn Thị Hằng đã xin vào canh tác, khai phá chuyển vụ thành đất làm lúa 2 vụ. Ngoài ra, ông Bé còn khai phá thêm phần đất khác, tổng cộng diện tích sử dụng là khoảng 30.000m2.

Đến năm 1992, khi có chủ trương giải quyết thành quả lao động giữa hộ A và hộ B, vợ chồng ông Bé đã thỏa thuận giao cho ông Gọn 7 công đất. Sau đó, hai người đã đi đăng ký QSDĐ chung một ngày và được cấp giấy chứng nhận QSDĐ cùng ngày 10/3/1994, ông Nguyễn Văn Gọn được sử dụng diện tích 6.417m2, ông Nguyễn Văn Bé được sử dụng diện tích 21.687m2.

Tuy nhiên, sau đó bà Lê Thị Nhỉ (vợ của ông Gọn) vào bao chiếm phần đất của vợ chồng ông Bé, bà Hằng. Ông Bé đã nhiều lần làm đơn khiếu nại nhưng không được giải quyết, sau đó ông bị bệnh và đã qua đời. Vụ việc kéo dài không được giải quyết, cho đến khi TAND huyện Tam Nông thụ lý vụ kiện trên. Bà Hằng và các người con khởi kiện yêu cầu bà Nhỉ trả lại phần đất trên và bồi thường thiệt hại với tổng số lúa là 54.180kg.

Tuy nhiên, trong quá trình TAND huyện Tam Nông xét xử vụ tranh chấp trên, ngày 25/7/2012 UBND huyện Tam Nông đã có công văn cung cấp thông tin cho Tòa án. Trong đó, UBND huyện Tam Nông "chỉ đạo" luôn cách giải quyết cho TAND huyện là thu hồi giấy chứng nhận QSDĐ đã cấp cho ông Nguyễn Văn Bé và làm thủ tục xét cấp giấy chứng nhận QSDĐ cho bà Lê Thị Nhỉ (?).

Sau đó, ngày 17/8/2012 TAND huyện Tam Nông đưa vụ kiện ra xét xử đã tuyên xử giống như nội dung "chỉ đạo" của UBND huyện là bác yêu cầu đòi lại QSDĐ của bà Nguyễn Thị Hằng và 7 người con; đề nghị UBND huyện thu hồi giấy chứng nhận QSDĐ của ông Nguyễn Văn Bé, để cấp cho bà Lê Thị Nhỉ... Việc UBND huyện Tam Nông "chỉ đạo" cách giải quyết vụ kiện như trên đã vi phạm nguyên tắc: "Khi xét xử, Thẩm phán và Hội thẩm độc lập và chỉ tuân theo pháp luật" được quy định trong Hiến pháp, Luật Tổ chức Tòa án nhân dân.

Cũng theo công văn ngày 25/7/2012 của UBND huyện Tam Nông, giấy chứng nhận QSDĐ đã cấp cho ông Nguyễn Văn Bé ngày 10/3/1994 diện tích 21.687m2 là đúng trình tự, thủ tục nhưng sai đối tượng (?). Lý do Nhà nước đã thu hồi đất của ông Bé, cấp lại cho ông Gọn. Tuy nhiên, từ lúc ông Bé được cấp giấy chứng nhận QSDĐ cho đến hiện nay, không hề có văn bản, quyết định nào của cơ quan thẩm quyền thu hồi QSDĐ trên. Tham gia phiên tòa sơ thẩm trên với tư cách là người có nghĩa vụ, quyền lợi liên quan nhưng UBND huyện Tam Nông lại có ý kiến là "sẽ" thu hồi quyết định cấp đất cho ông Bé để cấp lại cho bà Nhỉ (?).

Kết quả việc xét xử là TAND huyện Tam Nông đã bác yêu cầu của bên nguyên đơn và đề nghị UBND huyện Tam Nông thu hồi giấy chứng nhận QSDĐ do ông Nguyễn Văn Bé đứng tên, để bà Lê Thị Nhỉ và những người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan làm thủ tục đăng ký QSDĐ.

Một vấn đề vi phạm khác là trong phần đất tranh chấp 21.687m2 có một phần đất diện tích 2.600m2 bà Hằng đã cố cho ông Nguyễn Ngọc Hiếu từ năm 2005. Đến nay, bà Hằng chưa có vàng chuộc lại đất, hiện ông Hiếu đang canh tác phần đất này nhưng TAND huyện Tam Nông không đưa ông Hiếu vào tham gia tố tụng với tư cách là người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan là vi phạm về tố tụng. Ngoài ra, trong bản án sơ thẩm không nhận định gì về việc bên nguyên đơn yêu cầu bà Nhỉ bồi thường thiệt hại 54.180kg lúa, để đến phần quyết định tuyên xử bác luôn yêu cầu bồi thường trên. Vì vậy, bà Nguyễn Thị Hằng và 7 người con không thống nhất cách giải quyết trên, đã kháng cáo toàn bộ bản án sơ thẩm của TAND huyện Tam Nông.

Qua các vấn đề nêu trên, thiết nghĩ các cơ quan chức năng cần xem xét lại vụ việc trên để có cách giải quyết đảm bảo tính công bằng, nghiêm minh của pháp luật.

Phòng BĐTL