Quy định mới về tổ chức họ, hụi, biêu, phường

Chính phủ vừa ban hành Nghị định số 19 về họ, hụi, biêu, phường và sẽ có hiệu lực thi hành từ ngày 5/4/2019. Nghị định này quy định về nguyên tắc tổ chức họ, hụi, biêu, phường (sau đây gọi tắt là họ); điều kiện làm thành viên, chủ họ; gia nhập, rút khỏi họ; văn bản thỏa thuận về họ; thứ tự lĩnh họ, lãi suất; quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm pháp lý của thành viên, chủ họ.

Việc tổ chức họ phải tuân thủ các nguyên tắc cơ bản của pháp luật dân sự quy định tại Điều 3 Bộ luật dân sự và chỉ được thực hiện nhằm mục đích tương trợ lẫn nhau giữa những người tham gia quan hệ về họ. Không được tổ chức họ để cho vay lãi nặng, lừa đảo chiếm đoạt tài sản, lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản, huy động vốn trái pháp luật hoặc các hành vi vi phạm pháp luật khác.

Điều kiện làm thành viên là người từ đủ 18 tuổi trở lên và không thuộc trường hợp mất năng lực hành vi dân sự, hạn chế năng lực hành vi dân sự hoặc có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi theo quy định tại Bộ luật dân sự. Người từ đủ 15 tuổi đến dưới 18 tuổi nếu có tài sản riêng có thể là thành viên của dây họ, trường hợp sử dụng tài sản riêng là bất động sản, động sản phải đăng ký để tham gia dây họ thì phải được người đại diện theo pháp luật đồng ý.

Về điều kiện làm chủ họ, phải là người từ đủ 18 tuổi trở lên và không thuộc trường hợp mất năng lực hành vi dân sự, hạn chế năng lực hành vi dân sự hoặc có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi. Hình thức thỏa thuận về dây họ được thể hiện bằng văn bản và được công chứng, chứng thực nếu những người tham gia dây họ yêu cầu.

Thành viên trong họ không có lãi có các quyền: góp một hoặc nhiều phần họ trong một kỳ mở họ; lĩnh họ; chuyển giao một phần hoặc toàn bộ phần họ cho người khác theo quy định tại Bộ luật dân sự; yêu cầu chủ họ trả phần họ của thành viên không góp phần họ đúng hạn. Trong họ có lãi, thành viên có các quyền: đưa ra mức lãi trong mỗi kỳ mở họ; được lĩnh họ trước các thành viên khác nếu đưa ra mức lãi cao nhất tại kỳ mở họ; hưởng lãi từ thành viên lĩnh họ. Thành viên trong họ hưởng hoa hồng có quyền thỏa thuận về mức hưởng hoa hồng của chủ họ.

Nghĩa vụ của thành viên trong họ không có lãi: góp phần họ theo thỏa thuận; thông báo về nơi cư trú mới trong trường hợp có thay đổi cho những người tham gia dây họ. Thành viên trong họ có lãi có nghĩa vụ trả lãi cho các thành viên chưa lĩnh họ khi được lĩnh họ. Thành viên trong họ hưởng hoa hồng có nghĩa vụ trả khoản hoa hồng cho chủ họ khi lĩnh họ theo thỏa thuận.

Chủ họ trong họ không có lãi có các quyền: thu phần họ của các thành viên; yêu cầu thành viên không góp phần họ của mình phải trả phần họ trong trường hợp chủ họ đã góp thay cho thành viên đó. Trong họ có lãi, chủ họ có quyền lĩnh các phần họ trong kỳ mở họ đầu tiên và không phải trả lãi cho các thành viên khác trong trường hợp chủ họ đồng thời là thành viên, trừ trường hợp có thỏa thuận khác. Chủ họ trong họ hưởng hoa hồng có quyền được hưởng hoa hồng từ thành viên lĩnh họ.

Nghĩa vụ của chủ họ: thông báo cho các thành viên về nơi cư trú mới trong trường hợp có sự thay đổi; thông báo đầy đủ về số lượng dây họ; phần họ, kỳ mở họ; số lượng thành viên của từng dây họ mà mình đang làm chủ họ cho người muốn gia nhập dây họ; giao các phần họ cho thành viên lĩnh họ tại mỗi kỳ mở họ; nộp thay phần họ của thành viên nếu đến kỳ mở họ mà có thành viên không góp phần họ, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.

Lãi suất trong họ có lãi do các thành viên của dây họ thỏa thuận hoặc do từng thành viên đưa ra để được lĩnh họ tại mỗi kỳ mở họ, nhưng không vượt quá 20%/năm của tổng giá trị các phần họ phải góp trừ đi giá trị các phần họ đã góp trên thời gian còn lại của dây họ.

Trường hợp đến kỳ mở họ mà chủ họ không giao hoặc giao không đầy đủ các phần họ cho thành viên được lĩnh họ, thành viên chưa lĩnh họ không góp phần họ hoặc góp phần họ không đầy đủ thì phải trả lãi đối với số tiền chậm trả tương ứng với thời gian chậm trả. Trường hợp đến kỳ mở họ mà thành viên đã lĩnh họ không góp phần họ hoặc góp phần họ không đầy đủ thì phải trả lãi.

Trường hợp đến kỳ mở họ mà chủ họ không giao các phần họ cho thành viên được lĩnh họ thì chủ họ có trách nhiệm thực hiện đúng nghĩa vụ đối với thành viên; trả lãi đối với số tiền chậm giao cho thành viên được lĩnh họ theo quy định; bồi thường thiệt hại (nếu có).

Thành viên không góp phần họ hoặc góp phần họ không đầy đủ thì thành viên đó có trách nhiệm hoàn trả số tiền mà chủ họ đã góp thay cho thành viên; trả lãi đối với số tiền chậm góp họ; chịu phạt vi phạm trong trường hợp những người tham gia dây họ có thỏa thuận phạt vi phạm theo quy định tại Điều 418 của Bộ luật dân sự.

Trong trường hợp có tranh chấp về họ hoặc phát sinh từ họ thì tranh chấp đó được giải quyết bằng thương lượng, hòa giải hoặc yêu cầu Tòa án giải quyết theo quy định của pháp luật. Chủ họ, thành viên, cá nhân, tổ chức liên quan có quyền đề nghị cơ quan có thẩm quyền xử lý vi phạm hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự đối với người có hành vi cho vay lãi nặng, lừa đảo chiếm đoạt tài sản, lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản, huy động vốn trái pháp luật hoặc các hành vi vi phạm pháp luật khác khi tham gia quan hệ về họ.

Nhật Anh