Tổ chức Công đoàn cần thể hiện vai trò chăm lo quyền lợi người lao động tham gia BHXH, BHYT, BHTN

Nhằm bảo đảm quyền lợi bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm y tế (BHYT), bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) của người lao động, Luật BHXH năm 2014 quy định: tổ chức Công đoàn có chức năng khởi kiện doanh nghiệp (DN) nợ đọng BHXH; cơ quan BHXH có quyền thanh tra chuyên ngành việc đóng BHXH, BHTN, BHYT. Trong thời gian qua, để triển khai hiệu quả các chức năng nêu trên, tổ chức Công đoàn và cơ quan BHXH các cấp đã tích cực vào cuộc.

Về công tác khởi kiện DN nợ BHXH, Tổng Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) Việt Nam đã triển khai thực hiện đồng bộ các giải pháp cụ thể như: ban hành hướng dẫn Công đoàn các cấp tiến hành khởi kiện theo Luật Công đoàn, Luật BHXH năm 2014, Luật An toàn vệ sinh lao động (tháng 6/2016); tổ chức các lớp tập huấn về biện pháp tiến hành khởi kiện những đơn vị nợ đọng BHXH cho đội ngũ công đoàn các tỉnh; ký kết Chương trình phối hợp về việc thụ lý khởi kiện các vụ án về lao động nói chung, về BHXH nói riêng với Tòa án nhân dân tối cao (tháng 9/2016); ký kết Quy chế phối hợp về trao đổi, cung cấp thông tin, tài liệu trong việc khởi kiện ra tòa án đối với các hành vi vi phạm pháp luật về BHXH, BHYT, BHTN với BHXH Việt Nam. Tuy đã triển khai nhiều giải pháp tích cực, nhưng đến nay tổ chức Công đoàn các cấp chưa khởi kiện được vụ án nào về nợ đọng BHXH; công tác triển khai khởi kiện mới dừng ở bước chuẩn bị.

BHXH tỉnh Đồng Tháp cũng đã phối hợp với LĐLĐ tỉnh xây dựng quy chế cung cấp thông tin, khởi kiện DN nợ BHXH, BHYT, BHTN trên địa bàn tỉnh.

Về công tác kiểm tra, từ đầu năm đến cuối tháng 10/2016, BHXH tỉnh đã kiểm tra 138/151 đơn vị, đạt 91,39% kế hoạch BHXH Việt Nam giao, đồng thời tham gia với đoàn kiểm tra liên ngành của tỉnh. Qua công tác kiểm tra đã kịp thời phát hiện, chấn chỉnh và xử lý những đơn vị sai phạm, thu hồi về quỹ BHXH, BHYT đúng theo quy định. Trong đó, BHXH tỉnh kiểm tra 6 BHXH cấp huyện, 87 đơn vị sử dụng lao động (tự kiểm tra 69 đơn vị; phối hợp thanh tra, kiểm tra 18 đơn vị), 8 cơ sở khám chữa bệnh BHYT, 6 đại lý thu, chi; BHXH cấp huyện kiểm tra 14 đơn vị sử dụng lao động, 17 đại lý thu, chi. Qua đó, đã có kết luận kiểm tra 109 đơn vị, kiến nghị thu hồi về quỹ BHXH, BHYT với số tiền hơn 427 triệu đồng (đã thu hồi hơn 104 triệu đồng); kiến nghị tham gia BHXH bắt buộc cho 1.973 lao động.

Đến nay, BHXH tỉnh thu vào quỹ BHXH, BHYT 1.449,12 tỷ đồng, đạt 78,25% kế hoạch BHXH Việt Nam giao. Tuy nhiên, tổng số tiền nợ BHXH, BHTN, BHYT là 63,19 tỷ đồng, chiếm 3,4% so với số phải thu, tăng 0,7% so với cùng kỳ năm 2015. Trong đó, số tiền nợ BHXH là 57,12 tỷ đồng; nợ BHTN là 1,92 tỷ đồng; nợ BHYT là 4,15 tỷ đồng. Trên thực tế, số nợ BHXH lớn kéo theo việc quyền lợi an sinh chính đáng của NLĐ bị xâm phạm, trong khi họ đã bị trích tiền lương đóng BHXH nhưng DN lại cố tình chiếm dụng không đóng cho cơ quan BHXH.

Nguyên nhân nợ BHXH, BHYT, BHTN là do ý thức chấp hành pháp luật của chủ sử dụng lao động chưa cao; do DN còn nhiều khó khăn trong hoạt động sản xuất kinh doanh; công tác phối hợp với LĐLĐ để khởi kiện các DN nợ đọng BHXH, BHYT, BHTN ra tòa chưa hiệu quả và các cơ quan quản lý triển khai thanh tra liên ngành việc chấp hành pháp luật BHXH, BHYT, BHTN chưa chủ động thanh tra, hiện chỉ phối hợp cử người tham gia đoàn thanh tra khi các cơ quan quản lý đề nghị.

Tại hội nghị trực tuyến triển khai các giải pháp khởi kiện, thanh tra, thu nợ BHXH, BHYT, BHTN tại 64 điểm cầu trên toàn quốc vào ngày 16/11/2016, Phó Chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam Mai Đức Chính nhấn mạnh: “Các tổ chức Công đoàn chưa ký quy chế phối hợp với BHXH tại địa phương phải khẩn trương ký quy chế phối hợp ngay trong tháng 11/2016; đưa tiêu chí thực hiện công tác khởi kiện DN nợ đọng BHXH vào đánh giá, bình xét thi đua năm 2016 của tổ chức Công đoàn các cấp. “Từ nay đến cuối năm, LĐLĐ các địa phương phải tập trung đẩy nhanh công tác khởi kiện các đơn vị nợ đọng BHXH. Bước đầu khó nhưng phải quyết tâm làm, vướng đâu gỡ đó, cần thể hiện rõ vai trò của tổ chức Công đoàn trong việc chăm lo bảo vệ quyền lợi người lao động”.

V.H