Qua miền hạ cũ

Cả bọn bước vào chuyến làm thuê đầu đời mà hân hoan như trẩy hội. Lý thuyết còn thơm mùi mực, còn ăm ắp trong trí nhớ mọi người sau đợt thi tốt nghiệp. Hỏi sao mà không rạo rực, hân hoan? Khi hay tin thầy cô ở khoa ký được hợp đồng làm việc ngắn hạn cho vùng Lâm Đồng là cả bọn nhảy cẩng lên, bắt tay vào chia nhóm ngay và lên đường chóng vánh. Được cùng nhau làm việc, được bên nhau thêm khoảng ngắn nữa trước khi bôn ba tứ xứ là vui hết sức rồi, toại nguyện lắm rồi.

Mỗi ngày, nhóm làm việc tại Đức Trọng cứ tầm gần 5 giờ chiều là xuống đồi. Từ khu nhà ở sau lưng Ủy ban huyện xuống hết con dốc dã quỳ là nắng đã nhẹ tênh. Nắng của xóm núi hiền như sơn nữ. Cứ hanh hao như muốn tan trong gió ngàn từ lúc mặt trời còn cao tít trên rặng cây bên đồi xa. Những đứa con gái, những thằng con trai cứ tíu tít khua vang cây lá ban chiều. Chúng cầm tay nhau, chúng khoác vai nhau lội dốc, chưa vội gì cơm chiều đã bày trên nhà khách, hôi hổi gạo nương, xanh mướt rau rừng.

Nhớ có lần chúng tôi đi qua đập tràn cách con dốc Ủy ban huyện không xa. Nước từ trong suối chảy qua đập tràn mát lạnh cứ như chúng vừa mới đi ra từ vùng Đông giá rét nào đó trong rừng cây phía xa. Thiệt ra, nó cũng như những ngọn đồi khác trong vùng mà tôi có dịp ghé qua, hoang vắng và cằn khô sỏi đá. Không ai canh tác gì trên những sườn đá lô nhô mọc toàn cây bụi. Chúng tôi thích nhất phía sườn Đông. Một cánh rừng săng lẻ thân to vút lên trong ráng chiều. Lần nào chúng tôi leo đến đó cũng là lúc những tán cây thẫm dần trong sương chiều bãng lãng. Gió cũng xao xác lời của núi rừng lạ lẫm, mênh mang. N. kể chúng tôi nghe câu chuyện của một nhà văn nữ về rừng cây săng lẻ mà N. rất thích. Giọng Huế tan theo chiều cùng sự ngẩn ngơ của cả bọn. Mãi đến khi H. bảo “về thôi” thì bóng đêm từ mạn Tây đồi đã ken đặc. Lần ấy, chúng tôi dắt díu nhau qua đập tràn trong cơn mưa rừng tăm tối lạnh cắt da...

Thật lâu rồi mới trở lại những cung đường uốn quanh, lượn dốc, lô xô nhà cửa, chênh chao nương đồi. Người đồng bằng như choàng tỉnh trong dòng trôi yên ả phù sa, lao xao cảm xúc tinh khôi với gió ngàn hoang dã. Những vạt rừng cao su, giả tỵ, săng lẻ, bằng lăng... đang thay mùa lá nõn. Suốt những triền đồi, đất ngọt màu nâu hồng. Không có phù sa, tạo hóa ban cho thứ khác.

Những vạt dã quỳ khoe sắc tự hôm nào, giờ chỉ còn sót lại vài cánh mặt trời nhỏ như nét cười con trẻ, lẫn trong thẫm xanh màu lá. Mùa sắn cũng đã thu hoạch từ lâu lắm rồi thì phải. Những luống đất tươi xốp, màu quê mùa chân chất miệt nào cũng vậy. Thân sắn sau vụ vây thành từng bó, chúng nép mình yên ả dưới những tán cao su rợp mát. Chúng đợi mưa già và những bàn tay nông dân chai sần gọi thức.

Nhớ lớp trưởng vô cùng, H. đã về với đất không lâu sau khi cả bọn chia tay núi đồi, vào cuộc mưu sinh muôn nẻo. Tôi lặng lẽ dõi theo nhìn ngọn đồi phía xa mờ. Một cánh rừng ký ức trong sương, ngọt ngào, trong veo tình bạn.

Rừng cây săng lẻ mạn Đông không biết giờ có còn thẫm xanh cùng năm tháng?

Nguyễn Phạm Đình Thảo