Năm Tý nói chuyện chuột

Năm Sửu đã qua, năm Tý đến, xin sơ lược vài nét về con chuột... Ở Việt Nam có nhiều loại chuột nhưng đại khái có mấy loại sau đây:

Ảnh minh họa

Chuột cống là loại chuột to, có con nặng từ nửa ký tới một ký. Gọi nó là chuột cống có lẽ vì nó chuyên sống ở các cống rãnh trong đô thị, phố xá. Ở miền quê thì chúng sống ở trong hang. Chuột cống có hai loại, loại cống gà và cống nhum. Cống gà sống quanh quẩn trong vườn nhà gần chuồng gà, chuồng heo. Cống nhum sống ở đồng, ăn cây, củ, cua ốc. Thịt cống nhum khá ngon.

Chuột cơm nhỏ con có lông màu vàng sậm, chúng cũng ăn cây, củ, cua ốc. Chúng là mối hại lớn của nhà nông. Thịt chúng ngon không thua kém thịt cống nhum. Một loại chuột khác, giống chuột cơm nhưng chúng ăn ở trên ngọn cây dừa nên gọi là chuột dừa. Chúng là loại sạch nhất, “sang” nhất nhưng ít thấy ai ăn thịt vì bắt được chúng không phải chuyện dễ.

Về mùa nước nổi ở miền Tây miệt Đồng Tháp, Long An, An Giang,... bạn có dịp thưởng thức món thịt chuột.

Chuột chù, chuột nhắt. Chuột chù còn được gọi là chuột xạ, chúng sống quanh quẩn trong nhà với người và gần như chúng chia đôi giang sơn. Chuột nhắt hoạt động phần trên cao, chuột chù phần thấp dưới đất. Chuột chù tuy hôi hám nhưng không phá hại. Người ta còn tin tiếng reo của chuột chù sẽ đem đến điềm lành cho gia chủ hoặc cho rằng ngày hôm sau sẽ có khách viếng. Thường người ta tin vào câu nói về sự may mắn: Nhất là đom đóm vào nhà, nhì là chuột rút (reo), thứ ba bông đèn (ngày xưa thắp đèn bằng dầu lửa nên tim đèn có bông). Còn chuột nhắt thì khỏi chê, chúng phá hại đến tận cùng, đục khoét tủ bàn, kho tàng, dinh thự, cắn phá quần áo, sách vở không chừa một thứ gì. Biệt tài của chúng là chạy rất nhanh trên xà nhà nên mèo bắt được nó cũng rất khó.

Ngày xưa những người đi buôn bằng thuyền nan rất sợ chuột nhắt, vì một con lọt được vào thuyền là nó khoét lủng đáy, nếu không cảnh giác thuyền sẽ chìm. Chủ thuyền thường lập một trang nhỏ với khói hương nghi ngút gọi là bàn thờ ông Tý.

Có hai loại chuột người ta nuôi để chơi hoặc làm thí nghiệm đó là chuột bạch và chuột tàu còn được gọi là con bọ. Chuột bạch lớn hơn ngón chân cái, có bộ lông trắng muốt thỉnh thoảng có con vá, được nuôi trong lồng kẽm, hay lồng kín, lồng chia làm hai phần, một bên có thang quay vòng để chúng leo, bên kia để ngủ và ăn. Chuột tàu lớn hơn thường có vá màu nâu, màu đen cũng có toàn trắng. Nuôi chúng thường để dùng vào việc thí nghiệm y khoa.

Bắt chuột là việc rất phổ biến ở miền quê với nhiều cách: bắt bằng bẫy sập, bẫy đập, bằng hóa chất, bằng keo dính, đặt chà nhử... Nhưng cách săn chuột dễ và hấp dẫn nhất là vào mùa nước nổi, người ta dùng chĩa nhọn đâm chuột khi chuột phải sống trên các ngọn cây. Với một chiếc xuồng và một cây chĩa, người ta có thể bắt hàng trăm con trong một ngày để ăn hoặc để bán.

Riêng ở vùng nông thôn, thịt chuột đồng được chế biến hàng chục món hấp dẫn như: nướng lu, xào kiệu, xào lá cách, rô-ty, muối chiên sả ớt, chiên nước mắm, lẩu cơm mẻ... quả là những món nhắm tuyệt vời của dân nhậu. Một đặc sản có một không hai của miền Tây Nam bộ.

Đồng Dao