Đại tá Nguyễn Ngọc Thanh
“Tìm kiếm hài cốt liệt sĩ là nhiệm vụ thiêng liêng”

Từ năm 2001 đến nay, Đội K91 (Bộ chỉ huy Quân sự tỉnh) đã tìm kiếm, cất bốc, hồi hương được 1.104 bộ hài cốt liệt sĩ quân tình nguyện và chuyên gia Việt Nam hi sinh trên chiến trường Campuchia. Đằng sau sự trở về của hơn 1 ngàn hài cốt liệt sĩ là những câu chuyện vượt qua vô vàn khó khăn của cán bộ, chiến sĩ Đội K91, trong đó đáng kể nhất là vai trò lãnh đạo của Đại tá Nguyễn Ngọc Thanh - người chỉ huy đội trong hơn 10 năm làm nhiệm vụ.

Đại tá Nguyễn Ngọc Thanh tặng gạo cho người dân Campuchia

Đội K91 được phân công làm nhiệm vụ trên địa bàn hai tỉnh: Prâyveng và Pursat - Vương quốc Campuchia. Đối với Prâyveng là tỉnh đồng bằng, còn Pursat là tỉnh có nhiều đồi núi với số lượng lớn bom mìn còn sót lại. So với thời gian đầu, hiện tại những nguồn tin về mộ chí ngày một ít dần, các nhân chứng của bạn và ta đều tuổi cao, sức yếu, địa hình thay đổi do thiên nhiên và con người cải tạo, cuộc chiến khốc liệt với muôn nghìn trận đánh khác nhau khiến hài cốt các liệt sĩ nằm phân tán nhiều nơi... tất cả những điều đó là cản trở lớn trong quá trình tìm kiếm hài cốt liệt sĩ.

Khó, nhưng không được nản lòng. Là người chỉ huy đơn vị, Đại tá Nguyễn Ngọc Thanh hiểu rằng chính mình phải là chỗ dựa, là nguồn động viên giúp đỡ chiến sĩ vượt qua khó khăn. Vậy là trong những lúc làm việc anh thường sát cánh cùng chiến sĩ trực tiếp đào tìm, hoặc kể về những trận chiến ngày xưa để mọi người hiểu sự hi sinh cao cả của các liệt sĩ mà ra sức làm nhiệm vụ. Để tìm kiếm hài cốt liệt sĩ đạt kết quả cao, anh đã mạnh dạn đề xuất Bộ chỉ huy Quân sự tỉnh tổ chức lực lượng, trang bị phương tiện gọn nhẹ, dễ cơ động trong từng khu vực. Khi mà nguồn tin từ trong nước không còn, Đại tá Nguyễn Ngọc Thanh nghĩ ngay đến cách dựa vào dân bản xứ. Tranh thủ sự giúp đỡ của bạn, anh cùng cán bộ trong đội trực tiếp xuống địa bàn gặp gỡ các cựu binh, già làng, những người lớn tuổi để thu thập tin tức, sau đó lặn lội đi xác định nơi chôn cất và đánh dấu vị trí trên bản đồ.

Trong đào tìm, Đại tá Nguyễn Ngọc Thanh hướng dẫn anh em đào theo từng hộc, cắt ngang hướng chôn, giảm được công đào lắp. Và mỗi khi tìm được hài cốt là mỗi lần lòng trào dâng cảm xúc về tình đồng chí, nghĩa đồng bào. Đại tá Nguyễn Ngọc Thanh chia sẻ: “Thấy sự hi sinh cao ấy, không ai kìm nén được xúc động, sau đó mọi mệt nhọc dường như tan biến, mọi người bảo với nhau rằng tìm kiếm hài cốt liệt sĩ là nhiệm vụ hết sức thiêng liêng!”.

Để tìm được những hài cốt mang về với đất mẹ thân yêu, cán bộ, chiến sĩ Đội K91 phải vượt qua rất nhiều khó khăn: đó là chuyện bất đồng về ngôn ngữ, hay phải lội bộ mua từng khối nước về nấu ăn tắm giặt, ngủ nghỉ trong điều kiện dã chiến và ăn cơm thường xuyên trễ bữa... Trong tổng kết cấp Nhà nước về 10 năm tìm kiếm, cất bốc và hồi hương hài cốt liệt sĩ quân tình nguyện và chuyên gia Việt Nam hi sinh qua các thời kỳ chiến tranh ở Lào và Campuchia vừa được Bộ Quốc phòng tổ chức tại Hà Nội, Đội K91 vinh dự được tặng thưởng Huân chương chiến công hạng 3. Với sự ghi nhận, biểu dương những nỗ lực dành cho tập thể Đội K91, đây là nguồn động viên to lớn thôi thúc cán bộ, chiến sĩ phấn đấu nhiều hơn nữa để đưa những hài cốt liệt sĩ còn nằm đâu đó trên đất nước Campuchia xa xôi, về yên nghỉ nơi đất mẹ thân yêu.

Thanh Lạc