Điều trị cảm ở trẻ em khác với người lớn

Vào mùa lạnh rồi, con của bạn có bị sổ mũi, ho, đau họng không? Có thể con bị cảm rồi! Việc điều trị cảm ở trẻ em khác với điều trị ở người lớn.

Trẻ dưới 3 tháng tuổi bị sốt hoặc trẻ lớn hơn bị sốt trên 38,5 độ C kéo dài hơn 3 ngày thì cần đưa đến bác sĩ ngay

Cảm là gì?

Cảm là bệnh thường gặp, hầu hết do siêu vi (virus) gây ra, lây qua đường không khí hoặc tiếp xúc các vật dụng bị nhiễm.

Có hơn 200 loại virus khác nhau có thể gây cảm, trong đó Rhinovirus là phổ biến nhất. Nên một trẻ có thể bị cảm 8 lần trong một năm.

Cảm ở trẻ em có thể tự hết trong vòng 7 đến 10 ngày mà không cần điều trị (ngoại trừ ở trẻ sơ sinh hoặc trẻ bị suy giảm miễn dịch).

Điều gì xảy ra khi trẻ bị cảm?

Các triệu chứng thường bắt đầu 1-2 hai ngày sau khi tiếp xúc với virus gây bệnh. Trẻ sẽ có các biểu hiện sau:

- Nghẹt mũi: là triệu chứng nổi bật nhất,

- Chảy nước mũi: có thể màu trắng, vàng hoặc xanh,

- Đau họng, ho: do tích tụ dịch nhày ở họng và dịch từ mũi sau chảy xuống,

- Cảm thấy mệt mỏi, chán ăn, khó ngủ, đau đầu, đau cơ.

Cần lưu ý những biến chứng nặng của cảm

Mặc dù hầu hết trẻ bị cảm có thể tự khỏi, tuy nhiên, cha mẹ cũng cần lưu ý các triệu chứng của những biến chứng sau:

- Viêm tai giữa:  5-19% trẻ bị cảm bị viêm tai giữa (do vi khuẩn hoặc virus). Nếu trẻ bị sốt (> 38 độ C) sau ba ngày bị cảm, cần kiểm tra tai;

- Hen suyễn: Cảm có thể gây ra thở khò khè ở trẻ em hoặc làm nặng thêm bệnh hen suyễn ở trẻ có tiền sử bệnh này;

- Viêm xoang: Trẻ bị nghẹt mũi không cải thiện trong vòng 10 ngày có thể bị nhiễm khuẩn xoang;

- Viêm phổi: sau ba ngày bị cảm, nếu trẻ vẫn còn bị sốt, kèm ho, thở nhanh, có thể trẻ bị viêm phổi do vi khuẩn.

Xử trí như thế nào khi trẻ bị cảm?

Việc điều trị cảm ở trẻ em khác với điều trị ở người lớn.

Cho đến nay, chưa có nghiên cứu nào chứng minh lợi ích của các thuốc kháng histamine, thuốc thông mũi, thuốc ho, thuốc long đờm đối với trẻ em.

Cục quản lý thực phẩm và dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) đã khuyến nghị không sử dụng các loại thuốc này ở trẻ dưới 6 tuổi vì nguy cơ cao bị các tác dụng phụ nguy hiểm. Đối với trẻ trên 6 tuổi, các thuốc này có thể có ít tác dụng phụ nhưng cũng ít hiệu quả.

Trong giai đoạn bị cảm, cha mẹ có thể giúp cho trẻ cảm thấy dễ chịu hơn bằng cách:

- Khi trẻ bị sốt và cảm thấy khó chịu: có thể cho trẻ uống acetaminophen (đối với trẻ trên 3 tháng tuổi) hoặc ibuprofen (đối với trẻ trên 6 tháng tuổi). Cha mẹ nên hỏi ý kiến bác sĩ về liều thuốc và loại thuốc phù hợp cho trẻ. Tuyệt đối không dùng thuốc aspirin cho trẻ.

- Có thể dùng nước muối nhỏ mũi để làm loãng dịch nhầy cho trẻ nhỏ, nếu cần có thể dùng bóng hút để tạm thời loại bỏ dịch tiết. Trẻ lớn hơn có thể dùng nước muối dạng xịt mũi. Không khí ẩm có thể giúp cải thiện các triệu chứng nghẹt mũi và chảy nước mũi.

- Ở trẻ em trên 12 tháng tuổi, mật ong có thể giúp giảm ho vào ban đêm.

- Cha mẹ nên khuyến khích trẻ uống đủ lượng dịch (gồm sữa mẹ, sữa công thức, nước lọc, nước trái cây …).

Kháng sinh không hiệu quả trong điều trị cảm, nhưng có thể cần thiết nếu cảm bị biến chứng do nhiễm khuẩn (viêm tai giữa, viêm phổi, viêm xoang). Việc sử dụng kháng sinh không đúng sẽ dẫn đến tăng đề kháng kháng sinh và có thể có các tác dụng phụ (ví dụ: dị ứng thuốc) nên cần được chỉ định bởi bác sĩ.

Một số bằng chứng cho thấy sử dụng vitamin C dự phòng có thể làm giảm thời gian bị cảm ở trẻ em.

Ngoài vitamin C, không có khuyến cáo nào, cũng như các thử nghiệm lâm sàng, chứng minh hiệu quả của các phương pháp khác hiện đang được quảng cáo là điều trị và ngăn ngừa cảm (ví dụ như kẽm, các sản phẩm thảo dược).

ThS.BS LÊ THỊ KIM DUNG/TTO